لوله برق ، آیا می‌دانید لوله برق چیست؟ در تعریف لوله برق باید گفت که در زبان انگلیسی این لوله به کاندوئیت معروف می‌باشد. کاندوئیت در واقع به معنای کانال بوده و به معنی مجرا و معبر است. در کشورهای غربی این لوله‌ها چه به صورت فلز و چه به صورت غیر فلز با نام کاندوئیت شناخته می‌شوند. ولی در بازار کشور ما منظور از لوله کاندوئیت در واقع همان لوله‌های سه متری است که دو سر جدار نازک دارد.
مصرف بالای انرژی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات ساختمانی شناخته شده و این انرژی به علت عدم رعایت اصول طراحی و نقشه کشی برق خواهد بود که دارای اثرات منفی اقتصادی و مخرب زیست محیطی می‌باشد. از سوی دیگر در زندگی روزمره ما با دستاوردهایی برق ساختمان به طور مستقیم در ارتباط می‌باشیم. به عنوان مثال روشن و خاموش کردن لامپ در منزل یا محل کار یکی از مواردی است که از نتایج برق کشی ساختمان می‌باشد. استفاده از لوله برق و چگونگی آن دارای اهمیت بسیار زیادی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
نقش لوله‌های برق در برق کشی ساختمان
پروژه برق کشی ساختمان زمانی به خوبی صورت می‌گیرد که تاسیسات و برق ساختمانی را به درستی بتوان اعمال کرد. به گونه‌ای که به نحو احسن بتوانند عملیات برق کشی را مطابق با استانداردهای رایج انجام داده تا از این رو ایمنی به خوبی فراهم شود. برای انجام عملیات برق کشی لازم است در ابتدا در مرحله بنایی داخلی شیارهایی در دیوارها و کف و سقف زده شود، سپس در مرحله برق کشی ساختمانی سیم کشی با کمک برق کار مجرب و حرفه‌ای انجام شود.
در نتیجه نصب کلید پریز‌ها و دیگر تجهیزاتی که به روشنایی مربوط هستند باید صورت گیرد. لوله‌های برق در واقع باید گفت که به عنوان حایل و محافظ بسیار خوب برای رسانای الکتریسیته به کار برده می‌شوند. استفاده از این لوله‌ها دارای اهمیت زیادی بوده و بر حفاظت از رسانه‌های الکتریکی و جلوگیری از آسیب دیدگی‌هایی مثل برق گرفتگی افراد و حفظ ایمنی به کار برده می‌شوند.
تاریخچه تولید لوله کاندوئیت (
لوله برق)
در رابطه با تاریخچه تولید نخستین
لوله برق باید گفت که تولید این لوله‌ها مربوط به دورانی است که چراغ‌های الکتریکی به عنوان جایگزین مناسب برای چراغ‌های خیابانی گازسوز به کار برده می‌شدند. در آن هنگام برای آنکه برقی این چراغ‌ها تامین شود، سیم‌های برق را از درون لوله‌هایی که تا پیش از گاز چراغ‌ها را تا مین می‌کرد، عبور داده می‌شد.
کم کم ویژگی‌های مطلوب دیگر محافظتی لوله‌ها از سیم‌ها مدنظر قرار گرفته شد و از این رو میزان استفاده از آنها روز به روز با رشد بیشتری مواجه شد. در سال‌های گذشته جهت تاسیسات و سازه‌ها از سیم برق بدون پوشش و عایق استفاده می‌شد، ولی این کار دارای معایب بسیار زیادی بود که از جمله معایب آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم تقویت و تعویض کابل یا سیم برق در کف و دیواره‌ی سازه‌ها.
تماس ناخواسته انسان با سیم یا رسانه برق
پایین آمدن ولتاژ برق
به وجود آمدن آتش سوزی در اثر اتصال برق و آتش گرفتن سیم برق
اتصال به بدنه ساختمان و انتقال برق به تمامی‌قسمت‌ها
استاندارد و کاربرد لوله‌های برق
لوله‌های برق اتصالات مخصوص و ویژه خود را دارند، در داخل لوله‌هادی‌هایی عبور داده می‌شود که از
لوله برق باید به عنوان پوشش محافظتی روی آن استفاده شود. این نوع پوشش از آسیب دیدن سیم یا عایق آن جلوگیری می‌کند و در صورت وجود پوشش کاندوئیت از تماس ناخواسته افرادی که در معرض قرار گرفتن با‌هادی هستند محافظت می‌شود.
لوله‌های برق را معمولاً برای بیمارستان‌ها، هتل‌ها و ساختمان‌های تجاری و اداری و همچنین تاسیسات زیرزمینی به کار می‌برند. البته لازم به ذکر است این احتمال وجود دارد که در سیم‌کشی آپارتمان‌ها به کار برده نشوند.
در استانداردهایی که برای این لوله‌ها در نظر گرفته می‌شود اندازه و همچنین تعداد‌هادی‌هایی که مجاز به استفاده در درون لوله برق هستند، از داخل یک لوله با اندازه استاندارد عبور داده می‌شود و کاملاً مشخص خواهد بود. لوله برق‌ها دارای انواع مختلفی هستند و همچنین برای اهداف از پیش تعیین شده‌ای طراحی می‌شوند.
روش‌های گالوانیزاسیون لوله فولادی برق
لوله برق فولادی معمولا از ورق‌های روغنی ساخته می‌شود، سپس برای حفاظت از این لوله‌ها در برابر خوردگی و زنگ زدگی از سه طریق آنها را گالوانیزه می‌کنند. گالوانیزه کردن لوله‌ها به این گونه است که قطعه را در حوضچه مذاب فلز روی وارد کرده تا تمام سطح قطعه از فلز روی پوشیده شود.
در روش دوم ورق گالوانیزه را در کارخانه خواهند ساخت. پس از آن با دستگاه رول فرمینگ ورق گالوانیزه را به لوله تبدیل خواهند کرد. در روش سوم گالوانیزاسیون به روش سرد صورت می‌گیرد. به این گونه که میزان ضخامتی را برای گالوانیزه به روش سرد به کار برده می‌شود کمتر از گالوانیزه خواهد بود. از این رو امکان دارد تا لوله مورد آسیب بیشتری واقع شود. بنابراین میتوان گفت که طول عمر لوله گالوانیزه سرد نسبت به گالوانیزه کمتر خواهد بود.
لوله‌های برق را با استفاده از اتصالات به هم وصل می‌کنند و در کف و دیوارهای ساختمان این لوله‌ها به کار برده می‌شوند. لازم به ذکر است که برای رد کردن کابل و سیم برق وسیله‌‌‌ای به کار برده می‌شود که فنر نام دارد.
اشکال مختلف
لوله برق که در بازار موجود می‌باشد:
لوله‌های برق کاندوئیت فلزی
در بازار انواع مختلفی از لوله‌های برق وجود دارد. جنس این لوله‌ها معمولاً از آهن بوده و
لوله برق فلزی از قابلیت تحمل فشار بالا برخوردار می‌باشد و از دیگر ویژگی‌های آن میتوان به عدم له شدن و تا شدن اشاره کرد. این لوله‌ها دارای معایب زیادی هستند که از جمله معایب آن این است که در برابر جریان برق بدون عایق است.
لوله کاندوئیت برق پی وی سی
نوع دیگری از لوله‌های برق که در بازار موجود است،
لوله برق پی وی سی می‌باشد که از جنس پلاستیک سخت است. در این نوع لوله نرم کننده و روان کننده به کار برده شده و دارای وزن سبک تری در مقایسه با
لوله برق فلزی هستند. همچنین برای آنها عایق به کار برده شده است و نسبت به دیگر لوله‌ها دارای قیمت به صرفه تری هستند. این لوله‌ها با در نظرگرفتن جنسی که دارند غیر قابل اشتعال بوده و از آنها میتوان در صنعت ساختمان سازی استفاده کرد.
لوله برق گالوانیزه سرد
نام دیگر
لوله برق‌های گالوانیزه سرد ، فابریک است و جنس آنها معمولا از فلز می‌باشد. از
لوله برق‌های گالوانیزه سرد برای مناطق سرپوشیده و فضای داخلی سازه‌ها استفاده می‌شود. با در نظر گرفتن اینکه این نوع لوله‌های به صورت فابریک هستند، در مناطق مرطوب و خارجی امکان زنگ زدن آنها نیز وجود خواهد داشت.
لوله برق گالوانیزه گرم
در رابطه با جنس لوله آبکاری شده یا همان گالوانیزه باید گفت که از این جنس بیشتر در مناطقی که سرباز هستند و فضای خارجی سازه‌ها از آن استفاده می‌شود.
لوله برق‌های گالوانیزه گرم بیشتر در کوره مخصوص آبکاری می‌شوند و همچنین در مناطق مرطوب و خارجی به خود هیچ گونه رطوبتی را جذب نمی‌کنند. این نوع لوله‌های برق به علت پوشش گالوانیزه گرمی‌که دارند دارای استحکام بالایی بوده و از این رو در صنعت مخصوصاً برای عبور تجهیزات برق در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها از آنها استفاده می‌شود.
لوله برق‌های گالوانیزه گرم تحمل فشار بالا را دارند و در مقابل نیرو و ضربه دارای دوام بسیار خوبی هستند و در قسمت‌های ساختمان که نیازی به محافظت بهتر از کابل‌ها و سیم کشی‌ها است، این لوله‌ها به شکل روکار و توکار به کار برده می‌شوند. لوله برق‌های گالوانیزه گرم را میتوان با استفاده از دستگاه خم کن سرد کرد و به آنها فرم داد. این نوع از لوله‌های برق را میتوان به روش گالوانیزاسیون گرم کاری کرد. معمولاً سایز آنها بین PG 11 و PG 48 بوده و انواع مختلف از آنها در بازار موجود می‌باشد.
برای گالوانیزه شدن لوله برق‌های گالوانیزه گرم آنها را به روش غوطه وری در وان مذاب روی قرار می‌دهند به گونه‌ای که پوشش روی درون و بیرون این لوله‌ها به صورت کامل پوشش دهی می‌شود و این پوشش روی از لوله در برابر زنگ زدگی و خوردگی محافظت می‌کند. از این رو لوله برق‌های گالوانیزه گرم در محیط‌های مرطوب استفاده می‌شوند.
لوله برق پلی آمید
در رابطه با جنس
لوله برق پلی آمید باید گفت که جنس این مدل لوله‌ها به شکل نرم بوده و در حال حاضر حدود ۶۵ درصد از متریال‌های ساختمانی و سازه‌های سبک با استفاده از
لوله برق پلی آمید ساخته می‌شود. لوله برق پلی آمید دارای انعطاف پذیری بسیار بالا بوده و وزن بسیار سبک است و در رابطه با قیمت آن باید گفت که نسبت به دیگر انواع لوله‌های برق موجود در بازار دارای قیمت کمتری است. ولی لوله برق پلی آمید از معایب زیادی برخوردار هستند و یکی از آنها قابل اشتعال بودن آن می‌باشد.
برای مصارف معمولی و همچنین برای زمانبندی تجهیزات برق کشی بر روی سطح زمین قرار دارد، استفاده از لوله برق پلی آمید مناسب می‌باشد. لوله برق پلی آمید غیر فلزی مثل‌های خرطومی‌پلی آمید در برابر آسیب‌های در اثر حمل و نقل مقاوم خواهد بود.
لوله برق پلی اتیلن
لوله برق‌های پلی اتیلن از جنس لوله و پلاستیک نرم ساخته می‌شوند و در برابر دیگر لوله‌ها از دوام و استحکام بالاتری برخوردار می‌باشند. همچنین
لوله برق‌های پلی اتیلن دارای انعطاف پذیری بسیار بالایی بوده ولی یکی از نکاتی که در این بین وجود دارد این است که لوله برق‌های پلی اتیلن دارای قیمتی بالاتر نسبت به دیگر لوله‌های پی وی سی هستند.
لوله برق خرطومی‌پی وی سی
برای عبور دادن سیم برق بر روی دیوارهای سازه‌ها از این مدل استفاده می‌شود. لوله‌های خرطومیpvc از انعطاف پذیری بسیار بالایی برخوردار می‌باشند و آنها را میتوان در تمامی‌زاویه‌ها خم کرد و همچنین این لوله‌ها غیرقابل اشتعال هستند.
لوله برق خرطومی‌پلی آمید
این مدل از لوله‌ها مثل لوله‌های خرطومی‌پی وی سی بوده و از مهم ترین ویژگی‌های آنها میتوان به قابلیت انعطاف پذیری بسیار بالای آن اشاره کرد. با در نظر گرفتن اینکه جنس این لوله‌ها از پلی آمید است از این رو این لوله‌ها مشتعل پذیر هستند.
لوله برق خرطومی‌فلزی
برای کشیدن سیم برق در تابلو‌های صنعتی و دیوارهای خارجی از لوله خرطومی‌فلزی استفاده می‌شود.
لوله برق خرطومی‌فلزی دارای جنسی از پی وی سی بوده و برای بیشتر شدن مقاومت آن به همراه سیم مفتولی به کار برده می‌شوند. از این رو استحکام آنها نیز افزایش پیدا می‌کند.
لوله برق فولادی مشکی
یکی از انواع دیگر از انواع
لوله برق،
لوله برق فولادی مشکی است که به وسیله رنگ پوشش داده می‌شود تا در مقابل زنگ خوردگی دارای مقاومت خوبی باشد. از لوله برق فولادی مشکی در فضای داخلی استفاده می‌شود. از لوله برق‌های فولادی مشکی در مکان‌هایی که با زمین و عامل زنگ زدگی و خوردگی شدید ارتباط مستقیم دارد مجاز نمی‌باشد.
لوله‌گالوانیزه برق فولادی
در لوله کشی‌های روکار در فضای بیرونی و فضاهایی که لوله‌ها در معرض ارتباط مستقیم با عوامل زنگ زدگی و تغییرات جوی و رطوبت هستند از این لوله‌ها استفاده خواهد شد.
لوله‌های برق فولادی گالوانیزه ضد انفجار و بدون درز
این مدل از لوله‌های فولادی برای مکان‌هایی که احتمال آسیب دیدگی فیزیکی و همچنین انفجار بالا می‌باشد مناسب هستند.
لوله‌های فولادی برق قابل انعطاف
لوله‌های فولادی در برخی موارد جهت انتقال به دستگاهی که با لرزش و حرکت همراه هستند اتصال داده می‌شود. در این صورت لازم است از لوله‌هایی استفاده شود که قابلیت انعطاف بالا دارند. این مدل از لوله‌ها معمولاً دارای پوششی از جنس لاستیک و یا مواد مشابه آن می‌باشد. بهترین گزینه برای محافظت از لوله‌های برق فولادی که بیشتر در معرض آسیب دیدگی‌های محیطی و عوامل جدید جوی هستند و مهندسین استفاده از آن توصیه می‌کنند پوشش دادن روی به روش گالوانیزاسیون گرم می‌باشد. در این روش قطعه فولادی را در وان مذاب قرار می‌دهند و پس از این عملیات لایه‌‌‌ای از آلیاژ روی آهن روی سطح قطعه به وجود می‌آید به گونه‌ای که هیچ نقطه‌‌‌ای در سطح قطعه به این پوشش نمی‌باشد که زنگ خوردگی و به خوردگی و زنگ زدگی از آن ناحیه شروع شود.
لوله برق نسوز
یکی از انواع
لوله برق،
لوله برق نسوز می‌باشد که همان گونه که از نامش پیداست از مقاوم ترین لوله‌های برق در برابر حرارت به شمار می‌آید. لوله‌های برق نسوز در برابر عواملی مثل مواد شیمیایی، الکتریسیته و تنش‌های فیزیکی دارای مقاومت بسیار خوبی هستند.
در ساختمان در صورت بروز شدیدترین آتش سوزی‌ها که موجب سوختن و از بین رفتن دیگر مواد و مصالح ساختمانی می‌شود به کار بردن این لوله‌ها موجب سلامت سیستم برق رسانی ساختمان شده و از آسیب دیدن بیش از حد جلوگیری خواهد کرد. این نوع لوله‌ها که دارای مصرف صنعتی هستند، در مورد مواد اشتغال زایی مثل نفت، روغن، الکل و غیره در صورت بروز آتش سوزی به هیچ عنوان نمی‌سوزد و فقط وظیفه انتقال دادن را انجام می‌دهد.
فرق
لوله برق با دیگر روش‌های سیم کشی
همان گونه که در این مقاله اشاره کردیم با استفاده از
لوله برق این امکان وجود دارد که سیم را در مقابل ضربه و گازهای خورنده عایق کرده و از آن محافظت نمود. همچنین تولید این نوع لوله‌ها به صورت ضدآب صورت می‌گیرد و در زیر سطح آب نیز میتوان از آنها استفاده کرد. لوله‌های برق دارای نقش بسیار خوبی برای محافظت از مدارهای حساس در تداخل‌های الکترومغناطیسی هستند و دیگر ویژگی‌ها و کاربردهای که این نوع لوله‌ها دارند عبور دادن آن از میان بتن است. همچنین این امکان وجود دارد که لوله‌های برق را در محل خم کرده و با در نظر گرفتن انعطاف پذیری آن میتوان با مصرف اتصالات کمتر از هزینه آن نیز کم کرد.
کاربرد
لوله برق
هنگامی‌که کابل لازم است از مسیر نامتوازن عبور پیدا کند جهت خم کردن آن لازم است از ابزارهای مخصوص خم کاری لوله‌ها استفاده شود. در رابطه با هزینه استفاده از این لوله‌ها باید گفت که هزینه آن بیشتر از لوله‌های غیر فلزی مثل پی وی سی بوده و در نتیجه میزان اجرت آنها هم افزایش پیدا می‌کند.
بنابراین کاربرد لوله‌های برق فلزی در امور مسکونی نسبتاً کمتر خواهد بود. با در نظر گرفتن اینکه لوله‌های برق فلزی کابل‌ها و سیم‌های برق را از محیط کاملا ایزوله خواهند کرد، از این رو میزان انتقال حرارت از آن به محیط کمتر بوده و با در نظر گرفتن این موضوع در صورت عبور دادن چندین کابل از یک لوله لازم است میزان آمپر آن را حتماً کاهش داد.
انواع لوله‌های برق (کاندوئیت) از نظر ضخامت و خواص فیزیکی
بر اساس ضخامت و خواص فیزیکی که لوله‌های برق دارند این لوله‌ها دارای دسته بندی‌های زیر می‌باشد:
کاندوئیت فلزی سخت (Rigid metal Conduit : RMC)
این نوع از لوله‌ها دارای جدار ضخیم بوده و از فولاد گالوانیزه و آلومینیوم ساخته می‌شوند.
کاندوئیت فلزی برق (EMT)
این نوع از لوله به عنوان کاندوئیت جدار نازک معروف بوده و وزن آنها از کاندوئیت سخت گالوانیزه کمتر بوده و همچنین دارای قیمت کمتری می‌باشند. به همین علت میزان مصرف آنها کمتر است. این نوع لوله را رزوه نمی‌کنن. ولی اتصالات آن به صورت پیچی خواهد بود.
کاندوئیت سخت گالوانیزه (GRC)
این نوع از لوله‌های برق در واقع لوله‌های فولادی گالوانیزه دوسر رزوه هستند.
کاندوئیت فلزی میانی (IMC)
این مدل از لوله عای برق در مقایسه با لوله برق فلزی وزن سنگین تری دارند و نسبت به RMC دارای وزن سبک تری هستند. این مدل از لوله‌ها دارای رزوه‌هایی نیز می‌باشند.
کاندوئیت آلمینیومی
بیشتر در اماکن صنعتی از این مدل از لوله برق استفاده می‌شود و به عنوان لوله مقاوم در برابر خوردگی شناخته می‌شود. این نوع از کاندوئیت را در زیر بتن نمی‌توان استفاده کرد. به علت آنکه امکان واکنش نشان دادن آلومینیوم با آلکالین‌های موجود در سیمان وجود خواهد داشت. از این رو برای حفاظت از آن لازم است لایه‌‌‌ای روی آن قرار گیرد. این لوله‌ها از نظر طولی برابر یک سوم از کاندوئیت فولادی جرم داشته و همچنین هزینه نصب آنها کمتر خواهد بود.بنابراین کاندوئیت آلومینیومی‌از نظر قیمت به صرفه تر از نوع کاندوئیت فولادی است.
کاربرد
لوله برق فولادی چیست؟
به منظور حفاظت و نگهداری از کابل و سیم‌ها به ویژه در واحد‌های صنعتی و ساختمانی و در بخش‌های داخلی و سطحی از لوله‌های برق استفاده می‌شود. لوله‌های برق فولادی را میتوان به راحتی از طریق دستگاه لوله خم کن فرم داد. این نوع از لوله‌ها مقاومت بسیار بالایی در برابر حیوانات موذی و گرد و غبار و ضربات مکانیکی دارند. از این رو چون این لوله‌های برق فولادی به روش گالوانیزه گرم با فلز روی پوشش داده شده اند، با در نظر گرفتن اینکه قطر این لوله‌ها بسیار بالا است، از این رو به عنوان محافظ برای کابل‌های حیاتی در برابر عوامل خارجی عمل خواهند کرد.